آبیاری غرقابی تهدیدی برای سفره های آب زیرزمینی دشت شهریار

آبیاری غرقابی تهدیدی برای سفره های آب زیرزمینی دشت شهریار

افسانه خیری

دتنشجوی دکتری ژئو مرفولوژی دانشگاه شهید بهشتی

در این تصویر سیستم آبیاری غرقابی باغات شهریار را میبینیم، سیستم آبیاری که متأسفانه در بسیاری از مناطق دیگر کشور نیز انجام می شود. در این سیستم از اواخر ماه فروردین تا اواخر ماه مهر آبهای زیرزمینی پمپاژ شده و براساس حقابه هر باغ بین باغهای مختلف تقسیم می شود. همانطور که می دانیم تغذیه سفره های آب زیرزمینی یا از طریق بارش انجام می شود و یا جریانات سطحی در بالادست و در حین عبور از دشت براساس مناطق مستعد نفوذ انجام می شود. از یک طرف بارشهای سالهای اخیر که وضعیت مشخصی دارند و به شدت از میزان آنها کاسته شده و یا بصورت رگباری انجام می شود و از طرف دیگر سد کرج و محدود شدن دسترسی آب رودخانه کرج به دشت شهریار و وضعیت اسفبار برداشت شن و ماسه در مسیر رودخانه سبب عدم تغذیه سفره های آب زیرزمینی دشت شهریار شده است. با چنین وضعیتی آیا زمان آن فرانرسیده که به فکر راه حلهای منطقی و کارامد باشیم. روشهایی که به دور از هرگونه شعار و ملاحظه سیاسی، اقتصادی مارا به سمت توسعه پایدار ببرد. سالهاست براساس نیاز آبی گونه های مختلف، سیستم های متنوع آبیاری بوجود آمده اند روشهایی که یا براساس سبک و روشهای سنتی است و یا با اصلاح و بهبود آن روشها، بیشترین تلاش را در جهت ذخیره منابع آبی دارد. باتوجه به سابقه ایرانیان در امر کشاورزی و اختراع روشهای مناسب آبیاری از جمله روش قطره ای، روش کوزه های آبی، آبیاری ریشه ای و … آیا هنوز زمان آن نرسیده که بخشهای مختلف مسئول با قاطعیت به این نتیجه برسند که باید به فکر چاره بیفتند و قبل از آنکه نشست دشت شهریار به بیش از ۳۶ سانتیمتر برسد جلوی فاجعه بزرگتر که همان تخریب کامل سفره های آب زیرزمینی و به تبع آن پیامدهای مختلف از جمله: بی آبی، نشست زمین، آسیب پذیر شدن سازه ها و شهرها، تخریب پوشش گیاهی، باغات و کشاورزی و تبدیل شهریار به یک دشت بیابانی را بگیرند. این یک واقعیت است که دشتی مانند شهریار واقعا از نظر شرایط منابع آب سطحی و زیرزمینی در وضعیت بحرانی قرار دارد و اگر جلوی چنین روندی گرفته نشود به زودی دشت شهریار بخشی از کویر ساوه خواهد شد. لازمه اصلاح این وضعیت نیازمند مشارکت و همت همگانی کشاورزان٬ باغداران٬ منابع طبیعی٬ و بخصوص جهاد کشاورزی و آب منطقه ای است.

آبیاری غرقابی / دشت شهریار / کشاورزی شهریار

Visits: 34