آیین گل غلتان” برای نوزادانی که اولین بهار زندگی را می گذرانند اجرا می شود و بیشتر توسط مادر، خاله، عمه و مادربزرگ انجام می شود. آیین ملی و مذهبی گل غلتان یک آیین معنوی در شهر امیریه دامغان است که هر ساله در ماه رویش گل های محمدی در این شهر به صورت جشنواره […]
آیین گل غلتان” برای نوزادانی که اولین بهار زندگی را می گذرانند اجرا می شود و بیشتر توسط مادر، خاله، عمه و مادربزرگ انجام می شود.
آیین ملی و مذهبی گل غلتان یک آیین معنوی در شهر امیریه دامغان است
که هر ساله در ماه رویش گل های محمدی در این شهر به صورت جشنواره ، همراه با بازی های بومی ومحلی ،پخت نان وطبخ غذاهایی سنتی، آوازه خوانی وبازدید ازاماکن تاریخی برگزار می شود
و گردشگران از نقاط مختلف کشور برای حضور در این به امیریه سفر می کنند.
اما دوسالی است که این سنت به علت همه گیری و شیوع ویروس کرونا با محدودیت برگزار می گردد.
دراین مراسم خانواده ها از نقاط مختلف کشور برای شرکت در این آیین ثبت نام کرده
و همراه با نوزادان خود برای حضور در این ایین به امیریه سفر می کنند
و نوزادان خود را برای شادابی و طراوت در اولین بهار زندگیشان میان گل های محمدی میغلتانند.
در باور اهالی منطقه، غلتاندن بدن نوزاد زیر یکسال در میان برگ های گل محمدی، سبب حفظ طراوت و شادابی و دور ماندن از بیماری های مختلف به ویژه آلرژی و حساسیت های فصلی می شود.
این جشنواره به عنوان اولین اثر معنوی استان سمنان و دومین اثر معنوی کشور پس از نوروز به ثبت ملی رسیده است
که بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارد.
این جشنواره هر ساله در ماه رویش گلهای محمدی، در ماه اردیبهشت در بخش امیریه دامغان برگزار می شود .
که زنان کهنسال این منطقه می گویند غلتاندن نوزادان در میان برگهای گل محمدی از چروک شدن پوست بدن کودک نوزاد جلوگیری کرده .
و کودک را خوش رو، چاق و سرحال می کند.
کهنسالان این شهر انجام این آیین را از زمان خردسالی به یاد دارند
که بر این اساس آیین گل غلتان از نسل های پیشین به یادگار مانده
و از جمله میراث معنوی ناملموس شهرستان دامغان و استان سمنان به شمار می رود.
اگر تولد نوزاد با فصل بهار و زمان رویش گل های محمدی مصادف شود،
چند نفر از زنان فامیل برای چیدن گل، اول صبح به باغ و مزارع رفته و با ذکر صلوات و خواندن ابیاتی چون:
همه کوه و کمر بوی تو داره یا محمد کدوم گل قامت روی تو داره یا محمد
همون ماه ای که از کوه می زنه سر نشان طاق ابروی تو داره یا محمد
به جمع آوری گل های محمدی می نمایند.
پس از جمع آوری گل های چیده شده، گل ها را پرپر می کنند و در خانه نوزاد را حمام کرده،
پس از خشک کردن تن و بدن اش وی را میان پارچه ای که معمولاً سفید است و گل برگ ها در آن ریخته شده،
در بستری از گل برگ های محمدی می خوابانند
و چهار نفر از اعضای خانواده، چهارگوشهٔ پارچه را با صلوات و شعرخوانی و برای توصیف بیشتر زیبایی ها، نوزاد را در گل برگ ها تطهیر می کنند و می غلتانند.
پس از انجام مراسم، مهمانان با چای و شربت و شیرینی پذیرایی می شوند.
در گذشته این مراسم برای نوزادانی که در فصل بهار متولد می شوند،
در دهمین روز پس از تولد، در حمام عمومی محل، پس از غسل روز دهم انجام می شود.
برای دیگر نوزادان که در سایر فصول سال به دنیا می آمدند،
این مراسم در اولین بهار زندگی شان برگزار می شود.
خانواده هایی که آگاهی از زمان تولد فرزند خود دارند،
در طول سال اقدام به نگهداری مقداری برگ گل در یخچال نموده تا با تولد نوزاد به انجام این مراسم بپردازند.
بطور کامل مراسم “گل غلتان” از تولد یک سالگی نوزاد صورت می گیرد.
در باور اهالی منطقه، غلتاندن نوزاد در میان گل های محمدی،
سبب طراوت و شادابی او و دور ماندن از زشتی ها و بیماری های مختلف است.
همچنین طراوت گل برگ ها از پوست بدن نوزاد محافظت کرده و کودک را خوش رو و سرزنده نگاه می دارد.
مراسم “گل غلتان” نوزاد از نسل های پیش به یادگار مانده
و در زمره میراث معنوی شهرستان دامغان قلمداد می گردد.
جالب توجه است که این مراسم در سال گذشته در فهرست آمار معنوی کشور به نام شهر امیریه ثبت گردیده است.
مقدمات ثبت جهانی آن هم فراهم شده است.
شستن نوزاد و پیچاندن او در پارچه سفید پر از گل گاهی ذهن را به سوی غسل تعمیدی که میان دیگر ادیان ابراهیمی رایج است، سوق می‌دهد.
اما نکته مهمی که درباره این آیین می‌توان به آن اشاره کرد
مربوط میشود به یک افسانه خیلی قدیمی ایرانی به نام «گل خندان»، افسانه‌ای که در آن انسان‌های قدسی و پاکی تولد نوزادی مبارک را نوید می‌دهند.
کودکی که هر بار می‌خندد از دهانش گل می‌شکفد و هر بار که گریه می‌کند،
اشک‌هایش تبدیل به مروارید میشود
و هر قدمی که بر می‌دارد زیر پایش خشت‌ها به طلا و نقره تبدیل می‌شوند.
شاید «گل غلتان» آیین گل خندان باشد
تا نوزادانی که به دنیا می‌آیند با خود برکت و خوشبختی را نیز به خانوادهایشان به ارمغان بیاورند.
عکس: بهناز نصرتی
Visits: 283